1920 йылда комсомолдың
Туҡсоран кантон комитетының ойоштороу бүлеге мөдире итеп һайланыу сәбәпле, был мәктәпте
лә ул тамамлай алмай. 1921 йылда тағы ла Ырымбурға барып, яңыраҡ асылған Башҡорт педагогия техникумына уҡырға инә.
Ошо осорҙа Сәғит Агиш әҙәбиәт
менән ныҡлап ҡыҙыҡһына, пьесалар яҙа башлай. Улар техникум сәхнәһендә һәм ҡайһы
берҙәре һәүәҫкәрҙәр тарафынан ҡала сәхнәләрендә лә ҡуйыла.
С. Агишта әҙәбиәткә мөхәббәт уятыуҙа шул
осорҙа техникумда әҙәбиәт уҡытыусы
атаҡлы татар яҙыусыһы Шәриф Камалдың
роле ҙур. Пьесалар яҙыу
менән бергә ул
техникумда сығарыла торған көлкө журналда ла актив ҡатнаша.
1924 йылда Өфөгә килә, байтаҡ ваҡыт сауҙа системаһында эшләй
һәм газеталарҙа хәбәрселек итә. 1925 йылда комсомолдың өлкә комитеты органы
«Башҡортостан йәштәре» газетаһына секретарь итеп алына. Ошо
ваҡыттан алып ул әҙәби ижадҡа ныҡлап бирелә.
«Белем» журналында «Ауыл
дауылда» тигән тәүге шиғыры баҫыла, уның шиғырҙары, хикәйә һәм очерктары йыш
күренә башлай. Яңыраҡ
ойошторолған «Һәнәк»
журналында ла актив ҡатнаша, 1927
йылда «Беҙҙең көлөү» тигән шиғырҙар йыйынтығы баҫылып сыға. Ләкин С. Агиш шағир
булараҡ таныла алманы. Шиғырҙар яҙыу менән бергә ул хикәйә жанрында ла көсөн
һынап ҡарай, балалар өсөн 1928
йылда — «Ҡуш төймә», 1929 йылда «Аҙғын малай» тигән
хикәйәләр китабы сығара. 1932 йылдан башлап ул үҙенең бөтә ижади көсөн проза жанрында эшләүгә бирә.
1932 йылда С. Агиш Башҡорт педагогия
институтының тел һәм әҙәбиәт факультетының киске бүлегенә
уҡырға инә, 1934 йылда, институттың II курсын
тамамлап, уҡытыусы булып китә. Сәрмән,
Дәүләкән педучилищеларында башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡыта. 1939 йылда Өфөгә
килеп, Башҡортостан уҡытыусылар белемен камиллаштырыу институтында башҡорт
әҙәбиәте методикаһы буйынса ғилми сотрудник булып эшләй.
Бөйөк Ватан һуғышы башланғас, ул
Ғафури районында ике йыл Сәйетбаба урта мәктәбендә уҡытыусы, завуч булып эшләй.
1943 йылда Башҡортостан Яҙыусылар союзы идараһына һайлана. Өфөгә ҡайта, Башҡорт
АССР-ы Министрҙар Советы эргәһендәге Сәнғәт эштәре идараһында инспектор,
һуңыраҡ Яҙыусылар союзында әҙәби консультант булып эшләй.
1949—1951 йылдарҙа С. Агиш «Әҙәби
Башҡортостан» журналының яуаплы редакторы.
1933 йылда С. Агиштың «Шартына
килһен» исемле хикәйәләр йыйынтығы баҫылып сыға. Был йыйынтыҡҡа Булат Ишемғол
«Яңы Сәғит тураһында» тигән баш һүҙ яҙа. Сөнки был китапҡа ингән әҫәрҙәр яҙыусы
ижадының эволюцияһын, юмор һәм сатира йүнәлешен характерлай. «Шартына килһен»,
«Ялағай», «Ғәләмшә бурылы», «Сафиулла илай», «Тәпән», «Микрофон», «Һуңғы
мәйеттәр» кеүек әҫәрҙәре үҙҙәренең оригиналлеге, оҫта яҙылыуы менән уҡыусының
иғтибарын тарта.
Сәғит Агиштың ижады утыҙынсы йылдарҙың
аҙағында тормошто эпик һүрәтләүгә күсеүе менән характерлана. Ул 1939—1940 йылдарҙа
«Мәхмүтов», «Егеттәр», «Мәзин йортонда» тигән өс повесть яҙҙы. «Мәхмүтов»
повесында яңы экономик политика осоронда ҡала тормошон һүрәтләй, был ваҡытта
йәнләнеп киткән хосуси милекселәрҙе, сауҙагәрҙәрҙе, буржуаз милләтселәрҙе,
дин, әһелдәрен, «специалист» исеме аҫтында йәшеренеп, совет сауҙа ойошмаларына
урынлашҡан элекке һатыусылар донъяһын фашлай.
«Егеттәр» повесы колхоз
төҙөлөшөнөң нығыуы һөҙөмтәһендә ауылда барлыҡҡа килгән мул һәм культуралы
тормошто һүрәтләүгә арналған.
Бөйөк Ватап һуғышы йылдарында Сәғит Агиш
совет кешеләренең патриотик һыҙаттарын һүрәтләгән «Атлы Илмырҙа» (1942), «Әхмәдулла» (1944), «Фронтҡа» (1944), балалар өсөн
«Минең өс айым», «Ерәнсәй» тигән китаптарын яҙҙы. Фронт һәм еңеү, халыҡтарҙың
ҡаҡшамаҫ дуҫлығы, совет халҡының Коммунистар партияһы, Совет хөкүмәте тирәһенә
тағы ла нығыраҡ тупланыуы, ябай
кешеләрҙең фронттағы һәм тылдағы хеҙмәт героизмы уның хикәйә һәм очерктарында оҫта тасуир ителә.
Һуғыштан
һуңғы йылдарҙа Сәғит Агиш ижады артабан үҫә һәм байый, яҙыусының художество
оҫталығы камиллаша. 1949 йылда «Әҙәби Башҡортостан» журналында «Нигеҙ»
романының айырым главалары баҫыла. 1951 йылда китап булып сыға. Романда ауыл
хужалығын яңы социалистик нигеҙгә күсереү, был процеста ваҡ милексенең коллективисҡа әйләнеүе
һәм совет осоронда башҡорт халҡының, бигерәк тә крәҫтиәндәрҙең, рухи яҡтан үҫеүе, милли культура
эшмәкәрҙәренең формалашыуы кеүек мөһим проблемалар сағыла, реаль тормоштан
алынған образдар тасуирлана.
Хикәйә һәм новеллалар оҫтаһы Сәғит Агиштың айырыуса
«Фәтхи һалдат», «Дан», «Ҡунаҡ һәм намыҫ» кеүек хикәйәләре популярлыҡ
яуланылар, СССР-ҙа йәшәүсе күп кенә халыҡ телдәренә тәржемә ителделәр.
Автобиографик материалдарға нигеҙләнеп
яҙылған «Тәүге дәрестәр», патриотик шағир Муса Йәлилдең балалыҡ йылдарын һүрәтләгән
«Яҡташтар» повестары, ҡәләмдәш дуҫтары, культура әһелдәре М. Ғафури, Ш.
Хоҙайбирҙин, А. Таһиров, Ғ. Сәләм, М. Хәй, А. Карнай һәм башҡалар тураһындағы
иҫтәлектәре лә ҡыҙыҡһыныу тыуҙырҙы.
С. Агиш балалар әҙәбиәте үҫешенә лә күп көс
һалды, драматургия жанрына ла өлөш индерҙе.
Киң диапазонлы яҙыусының ижады
башҡорт әҙәбиәте үҫешендә ғәйәт әһәмиәтле урын алды һәм үҙе үлгәндән һуң 1975
йылда уға Салауат Юлаев исемендәге республика премияһы бирелде. Ул Хеҙмәт
Ҡыҙыл Байраҡ һәм
«Почет Билдәһе» ордендары
менән наградланғайны.
1943 йылдан
КПСС ағзаһы булды.
1934 йылдан
СССР Яҙыусылар союзы
ағзаһы ине.